Οι καλές ιδέες δεν θέλουν και πολύ σκέψη.

Σε μια ανάγκη να «καθαρίσουμε» πρωτίστως το μυαλό μας, είπαμε μαζί με τον Γιάννη Σιγανό και τον Γιάννη Παππά να επισκεφτούμε τη Σαντορίνη, σε ένα ταξίδι-αστραπή μέσα στο καταχείμωνο. Μια ευκαιρία να δοκιμάσουμε τη νέα εμφιάλωση της Akra-Chryssos, να επισκεφτούμε το μουσείο οίνου του Art-Space και να χαρούμε τη Σαντορίνη στα καλύτερά της, χωρίς καθόλου τουρίστες… Πέμπτη «έπεσε» η ιδέα και την επόμενη Τρίτη «μαγευόμασταν» από τους Λούρους, τη Σκαφίδα , τα Βασάλια και τον Προφήτη Ηλία…

Έχοντας ήδη περπατήσει μέσα στους περίφημους κάτω Λούρους, στην περιοχή του Πύργου, εκεί που έχει ένα μεγάλο κομμάτι των οικογενειακών, παλαιών αμπελώνων ο Σπύρος Χρυσός (Akra Σαντορίνη), πήραμε την ανηφόρα, με το αμάξι, προς το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία. Το ψηλότερο σημείο του νησιού, με την πανοραμική θέα, είναι και αυτό που αποκαλύπτει πλήρως την ιδιαιτερότητα της Σαντορίνης. Ανάμεσα στα άλλα, είναι σχεδόν τρομακτικό κάθε φορά να συνειδητοποιείς, από εκεί ψηλά, πόσο μικροσκοπικό είναι το νησί. Ο Γιάννης (Σιγανός) δεν σταμάτησε να επαναλαμβάνει σε όλη τη διαδρομή πως δεν θα μπορούσε να αντέξει στην ιδέα να χρειαστεί να ξεχειμωνιάσει κάποτε σε ένα νησί που από κάθε σημείο του μπορείς να αντικρίσεις τη θάλασσα. «Τέκνο» της μεγαλονήσου (Κρήτης) βλέπετε…

Η Σαντορίνη βούλιαξε κυριολεκτικά για πρώτη φορά πριν από περίπου 3500 χρόνια. Η έκρηξη του ηφαιστείου, που αφάνισε ένα μεγάλο κομμάτι του νησιού, καθόρισε έτσι το σημερινό, μοναδικό ανάγλυφό της. Σήμερα όμως, η Σαντορίνη «βουλιάζει» όλο και περισσότερο, αυτή τη φορά από τα εκατομμύρια τουριστών, που επισκέπτονται σε ετήσια βάση έναν -κατά κοινή παραδοχή- επίγειο παράδεισο. Ακόμα και στα μέσα του Γενάρη, με τον τουρισμό την περασμένη χρονιά «τσακισμένο» από τον κορονοϊό, η οικιστική ανάπτυξη, όπως τη μαρτυρούσαν τα αμέτρητα -υπό κατασκευή- κτίρια που συναντήσαμε σε αυτό το εικοσιτετράωρο, είναι φρενήρης. Και αυτός ο τεράστιος διάδρομος απογείωσης και προσγείωσης του αεροδρομίου, τρία χιλιόμετρα σε μήκος όπως μας ενημέρωσε ο Σπύρος (Χρυσός), μοιάζει, από ψηλά στον Προφήτη Ηλία, σαν να καλύπτει σχεδόν την επιφάνεια του μισού νησιού. Αν αγαπάς το κρασί και γνωρίζεις πως για όλα αυτά «θυσιάζεται» ένας από τους συνταρακτικά μοναδικούς αμπελώνες του πλανήτη, δεν μπορεί παρά, η συγκεκριμένη θέα, να δημιουργήσει έναν «κόμπο» στο στομάχι σου. 

Φεύγοντας από το μοναστήρι, αμέσως μετά τις πρώτες στροφές, κάναμε μια ακόμα στάση για να δούμε έναν αμπελώνα Μαυροτράγανου, ηλικίας τριών ετών, τον οποίο εκείνη τη στιγμή «πάλευε» ολομόναχος ο πατέρας του Σπύρου. Δεν είχα ξαναδεί τέτοιο αμπέλι στη Σαντορίνη. Δύσβατο, σχεδόν τρομακτικό στο κατέβασμα, λόγω κλίσης, με ένα πανέμορφο, κατάλευκο στρώμα ψιλής ελαφρόπετρας να καλύπτει πλήρως το έδαφος και μπροστά σου να απλώνεται μια από τις καλύτερες θέες του νησιού. Σε μια θέση ιδανική για αστεράτο ξενοδοχείο, σίγουρα με πισίνες υπερχείλισης και πριβέ «τζακούζια», βρισκόταν -ως εκ θαύματος- ένα νεοφυτεμένο αμπέλι. Κυριολεκτικά ως εκ θαύματος, αφού ακούγοντας την ιστορία του αμπελώνα από τα χείλη του Σπύρου, μάθαμε ότι το οικόπεδο είχε αγοραστεί αρχικά, από τον ιδιοκτήτη του, με σκοπό να γίνει πολυτελές ξενοδοχείο. Η ιδέα εγκαταλείφτηκε γιατί δεν μπόρεσε λόγω απόκρημνης τοποθεσίας να βάλει μέσα μηχανήματα και να ξεκινήσει την κατασκευή.  

Εκεί λοιπόν, στο μέσο του αμπελώνα, λαχανιασμένος από την ανηφόρα, με τον παγωμένο, χειμωνιάτικο, αλμυρό αέρα της Σαντορίνης να αναζωογονεί τις σκέψεις μου, ένιωσα στο άκουσμα της συγκεκριμένης ιστορίας, πως ο «κόμπος» στο στομάχι που με ακολουθούσε από τη θέα στον προφήτη Ηλία έδωσε, ως δια μαγείας, τη θέση του στην ελπίδα. Τι καλύτερο από το να αφήσω πίσω μου το νησί σκεφτόμενος, ετούτη τη φορά, ότι αυτός ο υπέροχος αμπελώνας την επόμενη ή μεθεπόμενη χρονιά θα έμπαινε για πρώτη φορά σε παραγωγική φάση;

Τα Βιοδυναμικά πειράματα #1

Στη διαδρομή μέχρι το σπίτι του Σπύρου το μυαλό μου άρχισε να καθαρίζει από τις «τοξικές» σκέψεις που αναπόφευκτα και σχεδόν πάντα συνοδεύουν τις επισκέψεις μου στη Σαντορίνη. Δεν ήταν μόνο το νεαρό αμπέλι του Μαυροτράγανου που βοήθησε στην αλλαγή της διάθεσής μου. Ο Σπύρος (Χρυσός) και η Ηλιάνα (Μαλίχιν), οινολόγος του κτήματος, είναι δύο νέα παιδιά, λίγο αργότερα ο Σπύρος έσβηνε στο σπίτι τα κεράκια για τα τριακοστά του γενέθλια, που δοκιμάζουν να κάνουν τα πράγματα με έναν δικό τους τρόπο. Κάτι που -γιατί όχι- στο κοντινό μέλλον μπορεί να διευρύνει ακόμα περισσότερο το φάσμα του τι μπορεί να σημαίνει κρασί Σαντορίνης.

Ένα παράδειγμα του τι ακριβώς εννοώ… Δεν είχε περάσει πολύ ώρα από τη στιγμή που είχαμε περπατήσει μέσα από δύο πειραματικά κομμάτια αμπελώνων στην περιοχή των Λούρων. Τα τελευταία δύο χρόνια ο Σπύρος και η Ηλιάνα διαχειρίζονται τα δύο αυτά κομμάτια παλαιών πρέμνων, που είναι έτσι και αλλιώς βιολογικά, εφαρμόζοντας κάποιες βιοδυναμικές παρασκευές και πραγματοποιώντας πειράματα με φυσικά σκευάσματα 500 και 501. Δεν είναι ότι από μόνο του αυτό θα μου έκανε «κλικ» υποχρεωτικά. Στην ερώτηση όμως για το αν βλέπουν διαφορά στα συγκεκριμένα αμπέλια, οι σπίθες που πέταξαν τα μάτια τους ήταν η απάντηση που περίμενα… «Τα σταφύλια είχαν πιο ομοιόμορφη ωρίμαση, σε εξαιρετικό χρονικό σημείο, πριν αρχίσουν να καίγονται, και διατηρώντας πολύ καλά επίπεδα οξύτητας. Τα ίδια τα φυτά ήταν πιο εύρωστα, πιο φυλλωμένα και πράσινα από κάθε άλλο φυτό γύρω τους» ήταν οι ευτυχισμένες λέξεις που έβγαιναν από το στόμα τους. Σε ένα νησί όπου ζιζανιοκτόνα, όπως το round-up, κάνουν «πάρτι» δεν υπάρχει καλύτερος λόγος για να ελπίζεις σε κάτι καλύτερο…

Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει #2

Προφανώς δεν το λέω εγώ αλλά η σοφή μας παράδοση. Βλέποντας τον πατέρα του Σπύρου να «παλεύει» μέσα στο αμπέλι του Μαυροτράγανου, τελείως μόνος του, εκείνος και τα χέρια του, ένιωσα πως το νησί είναι τυχερό που ο Σπύρος αποφάσισε να ακολουθήσει τα χνάρια της οικογενειακής του παράδοσης. Και μπορεί το μήλο να πέφτει συνήθως κάτω από τη μηλιά, ειδικά για ανθρώπους σαν τον Σπύρο που είναι «αμπελουργοί από κούνια», αλλά στη Σαντορίνη οι «σειρήνες» είναι πολλές. Σίγουρα υπάρχουν πολύ πιο εύκολοι τρόποι για να βγάλεις λεφτά από το να καλλιεργείς σταφύλια. Ρωτήστε οποιονδήποτε έχει την παραμικρή σχέση με τη Σαντορίνη και θα λάβετε την εξής ίδια απάντηση: Η απουσία επαγγελματιών αμπελουργών στο νησί σε συνδυασμό με την οικιστική ανάπτυξη εξαιτίας του τουρισμού κινδυνεύουν να οδηγήσουν τον αμπελώνα της Σαντορίνης σε αφανισμό τα επόμενα χρόνια.

Λίγο καιρό πριν, Νοέμβρη μήνα, έχοντας καλέσει κάποια στιγμή την Ηλιάνα (Μαλίχιν) στο τηλέφωνο μου είχε πει πως οι δύο τους βρίσκονταν στο αμπέλι και έκαναν προκλάδεμα στις «κουλούρες» και τα «κουλουράκια». Στην ερώτησή μου για το ποια είναι η σημασία του προκλαδέματος, η απάντηση ήταν απλή: «Η συγκεκριμένη προεργασία μας επιτρέπει όταν έρθει η στιγμή του κλαδέματος να είμαστε πιο έτοιμοι, λιγότερο πιεσμένοι χρονικά και πιο σίγουροι ότι θα κλαδέψουμε σωστά τις αμπελιές», χωρίς να τις «πετσοκόβουμε». Το κλάδεμα στη Σαντορίνη είναι μια πραγματική τέχνη που σταδιακά χάνεται και το να δουλεύεις τον αμπελώνα προϋποθέτει βαθιά γνώση, πολύ χρόνο, τεράστια αφοσίωση, απίστευτο κόπο και δυσθεώρητο κόστος. Γι’ αυτό πιστεύω πως η Σαντορίνη είναι τυχερή που ο Σπύρος, στα τριάντα του, έχει ήδη αφοσιωθεί στο αμπέλι και αποτελεί την τέταρτη γενιά αμπελουργών της οικογένειάς του. Άλλος ένας επιπλέον λόγος για περισσότερη ελπίδα.

Δοκιμάζοντας Akra Σαντορίνη 2019 #3

Αντιγράφω από τις σημειώσεις στο κινητό μου:

Χαρμάνι από Ασύρτικο, Αηδάνι και Αθήρι
Αμπελώνας στα Βασάλια, που σχεδόν εφάπτεται στη θάλασσα, και ένα κομμάτι από τον Λούρο
Προζυμωτική εκχύλιση για 12 ώρες, αυθόρμητη ζύμωση, ανοξείδωτες δεξαμενές, ελάχιστα θειώδη πριν την εμφιάλωση, καθόλου παρεμβάσεις
«Καταπληκτική μύτη, αλμυρή, γήινη, ήδη με εκφραστικά αρώματα, με εξαιρετική δύναμη στο στόμα και πάχος, χωρίς αυστηρότητα, με ώριμη και ενσωματωμένη οξύτητα. Γεμάτο ζωντάνια και ενέργεια που οδηγεί σε ένα τελείωμα με πολύ μεγάλη διάρκεια».

Δεν νομίζω πως μπορεί μια τέτοια σημείωση να αποδώσει ούτε στο ελάχιστο την εμπειρία που κατάφερε να μου αφήσει η δοκιμή του κρασιού. Το μόνο που ξέρω είναι πως από εδώ και πέρα, κάθε φορά που θα έρχεται στο ποτήρι μου, θα μεταφέρομαι αυτόματα σε αυτό το εικοσιτετράωρο της ζωής μου. Περπατώντας παρέα με τους δύο Γιάννηδες στους Λούρους, «τρώγοντας» βροχή και δυνατό αέρα στα Βασάλια, ακούγοντας την Ηλιάνα και τον Σπύρο να σχεδιάζουν και να ονειρεύονται το μέλλον της Σαντορίνης μέσα από τα δικά τους μάτια, συνδυάζοντας την Akra του 2019 με το απίθανο γευστικά γεμιστό καλαμάρι από τα «χέρια» του Νεκτάριου, που μαγείρεψε για εμάς εκείνη την ημέρα.

Κυρίως όμως κάθε φορά που το στομάχι μου θα δένεται κόμπος, βλέποντας τη θέα ψηλά στο προφήτη Ηλία, θα μπορώ να σκέφτομαι πως ακόμα και όταν «βουλιάζει» η Σαντορίνη πάντα θα βρίσκει τον τρόπο να αναδυθεί… Είχα την απόδειξη μπροστά στο ποτήρι μου.

Γρηγόρης Μιχαήλος Dip WSET