Η ιστορία του Jêrome Galeyrand είναι τόσο καταπληκτική που δεν μοιάζει αληθινή. Η λέξη αυτοδημιούργητος σε μια περιοχή, όπως η Βουργουνδία, που κουβαλάει στις πλάτες της αμέτρητους αιώνες παράδοσης, ναπολεόντειων νόμων και οικογενειοκρατίας, είναι ίσως η πιο σπάνια λέξη που θα συναντήσετε. Προσπαθήστε μια φορά να γκουγκλάρετε το όνομα Morey στη Βουργουνδία για να δείτε πόσοι παραγωγοί θα έρθουν ως αποτέλεσμα και θα αντιληφθείτε τι είναι αυτό που προσπαθώ να σας περιγράψω.

Σε αυτόν τον κυκεώνα αμέτρητων γενεών αμπελουργών που απαρτίζουν τη Βουργουνδία σήμερα, με τιμές αμπελώνων στις οποίες μπορεί να ανταποκριθεί μόνο o κολοσσός LVMH (δείτε τι εννοώ στον δρόμο των Grand Crus), είναι πραγματικά απορίας άξιον τι μπορεί να αναζητάει ένας άνθρωπος ο οποίος κατάγεται από τον Λίγηρα και που πρότερα εργαζόταν στη βιομηχανία των τυριών. Πράγματι, ο Jêrome Galeyrand δεν είχε καμιά σχέση με το κρασί, μέχρι που ξεκίνησε στις διακοπές του να κάνει ένα-δύο τρύγους στο οινοποιείο Domaine Alain Burguet, στο Gevrey Chambertin.

«Μικρόβιο» λέγεται και όλοι σε κάποια φάση της ζωής μας το κολλήσαμε. Ο Jêrome εγκατέλειψε τη δουλειά του, μπήκε στη σχολή οινολογίας της Beaune το 2002 και άλλαξε ρότα και πορεία. Μέχρι στιγμής αντιλαμβάνομαι πως δεν έχω περιγράψει και τίποτα το συγκλονιστικό. Αν ζητήσω να σηκώσετε το χέρι στην ερώτηση «πόσοι εγκαταλείψατε κάτι που κάνατε για κάτι άλλο το οποίο σας έδινε περισσότερη χαρά στο πρωινό σας ξύπνημα» είμαι σίγουρος πως θα είστε αρκετοί.

Και όμως επιμένω πως η ιστορία του Jêrome είναι ανάμεσα στα καλύτερα success stories που έχω ακούσει στον χώρο του κρασιού. Τουλάχιστον από εκείνα που καταφέρνουν και παίρνουν το δικό μου το μυαλό. Όπως μοναδικά εύστοχα ο Ηλίας Αναγνωσταράς, που ζει και εργάζεται στη Becky Wasserman στη Βουργουνδία, σχολίασε: «η τεράστια επιτυχία του Jêrome Galeyrand είναι ότι κατάφερε να «σπάσει» ένα ολόκληρο σύστημα ιεραρχίας και ταξινόμησης των αμπελώνων της Βουργουνδίας».

Επαναστάτης λοιπόν ο Jêrome...

Είναι δεδομένο πως χωρίς επαναστάσεις ο κόσμος δεν προχωράει μπροστά. Απλά στην περίπτωση του Jerome υπήρχε αιτία και μάλιστα πολύ συγκεκριμένη. Ο Galeyrand δεν ήρθε να την πει στους Βουργουνδούς και να αποδείξει πως το σύστημα ιεράρχησης των αμπελώνων τους δεν ισχύει. Είπαμε πως μια και μόνο βόλτα στην περιοχή αρκεί για να αντιληφθεί και το πιο ανίδεο μάτι τη «φυσικότητα» ή την «αλήθεια» του συγκεκριμένου συστήματος. Οι αμπελώνες στην βάση της πεδιάδας είναι οι πιο generic, καθώς ανεβαίνεις στο μέσο της πλαγιάς βρίσκονται τα περισσότερα grand cru, λίγο πιο πάνω ή λίγο πιο κάτω τα premier cru (συχνά και στο μέσο της πλαγιάς αλλά με χειρότερη έκθεση και προσανατολισμό) και σχεδόν στην κορυφή της πλαγιάς, λόγω περισσότερου κρύου, ξανά generic αμπελώνες. Γενίκευση μεν και σίγουρα υπάρχουν και παραλείψεις ή «αστοχίες» στο σύστημα, αλλά αν διασχίζετε τους αμπελώνες και κάνετε τυχαίες υποθέσεις για το ποιος είναι grand cru και ποιος generic ή premier cru αμπελώνας, βασισμένοι στην παραπάνω υπόθεση, είναι πολύ πιθανόν να πέσετε μέσα.

Ο Jêrome λοιπόν ως “εισβολέας” στη Βουργουνδία δεν θα μπορούσε να είχε ποτέ πρόσβαση στους καλύτερους αμπελώνες της περιοχής του. Αυτοί ήταν ήδη reserved, πάππου προς πάππου, στα μεγάλα, καταξιωμένα ονόματα της περιοχής. Και όσο οι γενεές άλλαζαν τόσο περισσότερο τα αμπέλια μοιράζονταν με βάση το κληρονομικό σύστημα της Βουργουνδίας, αλλά πάντα στα μέλη μιας οικογένειας. Και αν υποθέσουμε πως με κάποιον μαγικό τρόπο ο Galeyrand έβρισκε πρόσβαση σε κάποιον grand cru ή premier cru αμπελώνα και πάλι δεν θα είχε τα λεφτά για να τον αγοράσει. Αρκεί να δείτε το μικρό γκαράζ που φιλοξενεί το κελάρι του στο Gevrey-Chambertin και τις 20000-25000 φιάλες κρασί που παράγει περίπου τον χρόνο, για να καταλάβετε το οικονομικό του μέγεθός.

Στο σημείο αυτό λοιπόν φαίνεται η ιδιοφυία του σπουδαίου μικρού παραγωγού. Ο Jêrome λειτουργεί σαν άλλος «Δον Κιχώτης» στην περιοχή μόνο που δεν αναζητάει χαμένες πατρίδες αλλά ξεχασμένους, παλαιούς αμπελώνες. Όχι μην πάει το μυαλό σας σε grand cru ή premier cru αμπελοτεμάχια. Τίποτα το παλαιό δεν θα βρείτε στα πιο φημισμένα αμπέλια της περιοχής. Η μεγάλη ζήτηση έφερε και τις μεγάλες αλλαγές, τους επιλεγμένους κλώνους και την τεχνολογική εξέλιξη σε αυτούς τους αμπελώνες.

Βασικά κινείται σε περιοχές και αμπέλια που κάποιοι άλλοι στο παρελθόν τα απέρριψαν. Γιατί δεν φέρνανε τα λεφτά που χρειάζονταν και δεν ασχολήθηκε κανείς ουσιαστικά μαζί τους. Ωστόσο τέτοια κομμάτια δεν γέμισαν με παραγωγικούς κλώνους από φυτώρια, δεν καλλιεργήθηκαν με «παρεμβατικές» μεθόδους και η αλήθεια είναι πως διατηρήθηκαν και επέζησαν στα χρόνια γιατί κανείς δεν τους έδινε σημασία. Σκεφτείτε λοιπόν ότι υπάρχει στη Βουργουνδία ένα μικρό «Jurassic Park» που κρύβει μέσα του είδη και ποικιλίες που έχουν εξαφανιστεί από όλη την υπόλοιπη περιοχή.

Σπάνιο γενετικό υλικό, τεράστια παραλλακτικότητα στους αμπελώνες, μεγάλη ηλικία στα πρέμνα, βιολογική καλλιέργεια και σε διαδικασία βιοδυναμικής πιστοποίησης, που θα έρθει την επόμενη διετία, είναι αυτά που αντισταθμίζουν την έλλειψη πρεστιζάτων ονομάτων στις ετικέτες του Galeyrand. Αν κάποιο κρασί του διαλύει κυριολεκτικά το σύστημα της ιεράρχισης είναι το “Les Retraits Comblanchien Vieilles Vignes”, ένα «ταπεινό» Côte de Nuits Villages, αλλά στην πραγματικότητα μια σπουδαία ερυθρή Βουργουνδία. (διαβάστε το story του στην περιγραφή του κρασιού). Ο Galeyrand έχει ανακαλύψει και ταυτοποιήσει πανάρχαιους κλώνους Pinot Noir, όπως πχ το Pinot Magnien στον αμπελώνα Fixin Champ de Charmes αλλά και σε αμπέλια άλλων παραγωγών, όπως του Rousseau και Dugat-Py. Για όλες τις νέες φυτεύσεις του αντλεί γενετικό υλικό από τέτοια αμπέλια. Η ιστορία του είναι απίστευτη όχι γιατί δεν την έχω ακούσει ποτέ ξανά (το project Envinate σε διαφορετικά μέρη της Ισπανίας έχει την ίδια Δον-Κιχωτική προσέγγιση) αλλά το να πετύχεις κάτι τέτοιο στη Βουργουνδία και μάλιστα αν είσαι “ξένος” και χωρίς οικονομικό υπόβαθρο είναι από μόνο του άθλος.

Δοκιμάζοντας 2018 και 2019

Αμπελουργική και οινοποιητική φιλοσοφία

Με τέτοιο back-story αντιλαμβάνεστε την προσμονή μας να δοκιμάσουμε τα κρασιά του. Φτάσαμε όμως πολύ καθυστερημένοι στο «γκαράζ»-οινοποιείο, το οποίο αν δεν ξέρεις είναι αδύνατο να βρεις παρά την κεντρική του τοποθεσία στο Gevrey-Chambertin. Ίσως το μόνο αυθεντικό κυριολεκτικά γκαράζ μιας που στο ίδιο σύμπλεγμα κτιρίων που βρισκεται το μικρό οινοποιείο του βρίσκεται και ένα αληθινό συνεργείο-γκαράζ αυτοκινήτων.

Είχαμε αργήσει πολύ στην επίσκεψη μας στον Sylvain Pataille που είχε προηγηθεί. Ο Jêrome καλούσε στο τηλέφωνο τον Ηλία για να μας βρει αλλά όταν του είπε ότι είμαστε στον Sylvain κατάλαβε ότι δύσκολα θα «ξεκολλούσαμε» γρηγορότερα. Εξάλλου τόσο με τον Sylvain όσο και με τον Hubert Lamy είναι εξαιρετικοί φίλοι και μοιράζονται τα «μυστικά» τους και τις τρέλες του. Μια λαμπρή «συμμορία» οινοποιητικών ταλέντων που φέρνουν τα πάνω κάτω στη Βουργουνδία.

Το οινοποιητικό στυλ του Galeyrand είναι συγκλονιστικό και τα κρασιά του έχουν -στο σύνολό τους- εκπληκτικά αρώματα (τα 2019άρια ήταν σαγηνευτικά τα 2018άρια εξαιρετικά πολύπλοκα), με καταπληκτική ακρίβεια έκφρασης, λεπτότητα και ευγένεια. Και πάνω από όλα η προσέγγισή του αναδεικνύει με απόλυτη διαύγεια τα φανταστικά terroirs. Μια παλαιά ξύλινη «πρέσα» κάνει όλη τη δουλειά στο οινοποιείο και όλα του τα κρασιά παλαιώνουν σε βαρέλια για 12-24 μήνες ανάλογα με το χρώμα (λευκό ή κόκκινο) και το αμπελοτόπι. Τίποτα το εξεζητημένο δεν υπάρχει, αποκλειστικά αυτόχθονες ζύμες, ποσοστό ολόκληρων τσαμπιών στα κόκκινα ανάλογα με τη χρονιά και τον αμπελώνα και πολύ ελαφρύ φιλτράρισμα μόνο αν χρειαστεί. Για να φτάσεις να δουλεύεις με τέτοια απλότητα στο οινοποιείο η δουλειά που έχει προηγηθεί στον αμπελώνα είναι αδιανόητη.

Γευσιγνωστικές σημειώσεις

Τι να δοκιμάσετε; Ελπίζω να έχετε πειστεί μέχρι τώρα ότι όλα τα κρασιά του αποτελούν μια μοναδική εμπειρία. Το 2019 είναι μια μεγάλη χρονιά, σε ποιότητα αρωμάτων και υφή στο στόμα (εξωγαλαξιακή για να είμαι απόλυτα ακριβής), οπότε μέχρι να έρθουν κάποιες φιάλες θα χρειαστεί να κάνετε υπομονή.

Τώρα από τα σπουδαία κρασιά του 2018 που βρίσκονται ήδη στα ράφια μας σημειώστε τα εξής:

Τα Aligote του είναι καταπληκτικά. Μαζί με τον Pataille είναι υποψήφιοι στην κυριαρχία του «στέμματος» για την ποικιλία. Το Alligotay 2018 προέρχεται από αγορασμένα σταφύλια, βιολογικά πιστοποιημένα και διαθέτει ευρύτητα στο στόμα και καταπληκτική αλμύρα. Έχει μια συγκλονιστική τυρφώδη (wow) διάσταση και το απόλυτο «νεύρο» και ενέργεια.

Το Cuvee Antonin 2018 είναι ένα «ποίημα» αμεσότητας και ευχαρίστησης. Χρησιμοποιεί πολλά διαφορετικά terroirs και δημιουργεί μια κρυστάλλινη, αέρινη ερυθρή Βουργουνδία σαν μετάξι στο στόμα. Έχει την απλότητα και το charm ενός μικρού παιδιού, ίσως για αυτό του δίνει και το όνομα του γιου του.

Το Fixin Le Champs des Charmes 2018 έχει τον δικό του πανάρχαιο κλώνο Pinot Noir και είναι φυτεμένο το 1947. Σκεφτείτε ταυτόχρονα βάθος και χαρακτήρα με τρομερά κομψή, λεπτεπίλεπτη αίσθηση. Δεν ξέρω αν μπορεί κάποιος να περιμένει κάτι παραπάνω από μια αληθινή Βουργουνδία. Αυτό το αιθέριο στοιχείο που έχει το κάνει πραγματικά ακαταμάχητο.

Το Côte de Nuits Villages Comblanchien les Retraits 2018 είναι ίσως το αριστούργημά του. Έχει την υπέροχη ακρίβεια που χαρίζουν τα ασβεστολιθικά εδάφη, τρομερό «κόψιμο» και ενέργεια στο στόμα, με σφικτή δομή και μάκρος και εντάσεις που φτάνουν στο διηνεκές. 1936 η φύτευση του αμπελώνα και ένα από εκείνα το κομμάτια που δεν μπορείς να ξεχωρίσεις από πολύ πιο ονομαστούς αμπελώνες ή ονομασίες προέλευσης. Σαν να κλείνει πονηρά το μάτι ο Jêrome με αυτό το κρασί, παίζοντας ελαφρώς με όλους εμάς που κυνηγάμε τα μεγάλα ονόματα.

To Côte de Nuits Villages Vieilles Vignes 2018 είναι από την ίδια ονομασία προέλευσης και αμπέλια στο Brochon φυτεμένα στη δεκαετία του 1960. Δεν είναι τυχαίο πως αυτή η υποτιθέμενη χαμηλότερης ποιότητας appellation είναι η πιο σημαντική για τον Jêrome. Υφές και ισορροπημένη δομή που πατάνε πάνω στο βάθος του ώριμου γλυκού φρούτου και του δίνουν εξαιρετικό δυναμικό παλαίωσης. Υπέροχα δομημένες τανίνες και νόστιμη οξύτητα το κάνουν απολαυστικό από πολύ νωρίς.

Γρηγόρης Μιχαήλος Dip WSET